Anket Nedir?
Anket sistematik bir veri toplama yöntemidir. Veriler önceden belirlenmiş insanlara bir dizi soru sorularak elde edilir. Anket yöntemi ile birçok türde veri toplamak mümkündür:
- İnsan davranışları
- İş performansları
- Bilgi düzeyleri
- İnsanların tercihleri
- İnançları
- ...
Anketten yararlı bilgiler edinebilmek için anketin hazırlık ve uygulama sürecine özen gösterilmesi gerekir. Ayrıca zaman ve maliyet göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu dokümandaki bilgiler sizi anket uzmanı yapmayacaktır ancak anket hazırlama tekniklerinin temelleri ve anket sonuçlarından en yüksek geri dönüşü almak için dikkat etmeniz gereken noktaları öğrenmenize yardımcı olacaktır.
Ne Zaman Anket Kullanmalıyım?
Anket, popüler bir veri toplama aracı olmasına rağmen uygun şartlar altında kullanılmadığı takdirde sağladığı yarar önemsiz olacaktır.
Ankette elde edeceğiniz datayı elde etmenin başka bir yolu varsa ve bu yol maliyet ve zaman açısından daha ekonomikse, öncelikle o yol tercih edilmelidir. Örneğin bir kliniğe gelen hastaların gelme sıklığını anket yerine klinik kayıtlarından çıkartmak daha uygun olacaktır.
Dolayısıyla önce dikkat edilmesi gereken, ankette elde edilmesi düşünülen verinin zaten kayıtlı olup olmadığının araştırılmasıdır.
Anket Nasıl Hazırlanır?
Planlama Aşaması
Anket hazırlarken ilk önce anketin amacı ve anket sonucunda elde edilen verilerden hangi çıkarımların ortaya konacağının belirlenmesi gerekir. Anket sorularını oluşturmaya başlamadan önce aşağıdaki sorulara cevap vermelisiniz:
- Anketin amacı nedir?
- Sonuçları kimler, hangi departmanlar kullanacak?
- Hangi bilgilere ihtiyaç var?
- Anket kim ya da kimler tarafından hazırlanacak? Hangi kaynaklara ihtiyaç duyulacak?
- Anket kime uygulanacak? Hangi yaş grubu, cinsiyet vs.
- Anket hedefi kaç kişi?
- Anket uygulama yöntemi ne olacak ? (Yüzyüze, telefon, posta, elektronik vs.)
- Referans alınacak önceden yapılmış bir anket var mı?
- Anket verilerinin analizi nasıl yapılacak ve nasıl raporlanacak?
Anketin Hazırlanması
Anketi planladıktan sonra yapmanız gerekenler:
- Anket sorularına ve soru tiplerine karar vermek.
- Anketin giriş yazısını oluşturmak
- Anketi test etmek ve soruları değerlendirmek
- Örnekleme yapmak ve anketi yaymak
- Anket cevaplarını toplamak
- Anket raporunu oluşturmak
Anket Soruları Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
İlgilenilen her konu için anket soruları yazın ve aklınıza gelen herşeyi not edin. Mükemmel soru hazırlamaya henüz odaklanmayın, öncelikle fikirleri toparlayın. Sonra aralarından iyileri seçip mükemmelleştirin.
Anket sorularını oluşturmak için beyin fırtınası, ağaç diyagramları ve diğer fikir üreten metotlar yararlı olacaktır.
Sorulara karar verip netleştirme aşamasında, soruların aşağıdaki özellikleri taşıdığından emin olun:
- Açık ve net
İfadeler net ve kolay anlaşılır olmalı. Anketi cevaplayan insanların sizin bildiğiniz kısaltma, teknik terim ve jargonları bilmeyebilecekleri ihtimalini unutmayın. - Kısa
Soru ne kadar uzunsa cevaplayanın dikkati o kadar çabuk dağılır ve anketi tamamlamama olasılığı o kadar artar. Konu dışı kelimeleri ve fikirleri mümkün olduğunca ayıklayın - Belirli
Her seferinde sadece bir fikir üzerine odaklanın. Bunu test etmenin yolu soruda “ve”, “ya da” gibi bağlaçların bulunup bulunmadığına bakmaktadır. Birden fazla soruda sorulması gerekeni tek soruya sığdırmadığınızdan emin olun. - Anlaşılabilir
İnsanları ne sorulduğunu tahmin etmeye zorlamayın. İfadenin herkes tarafından anlaşılır olduğundan emin olun. Gerekiyorsa ek açıklamalar yapın. - Ölçülebilir
Özellikle cevapların birbirinden tam olarak farklı olduğundan emin olun.
Anket Sorularında Sık Yapılan Hatalar
Anket Soru Tipleri
Anket oluştururken kullanabileceğiniz soru tipleri şunlardır:
Anket Giriş Yazısı
Cevaplayanı bilgilendirmek amacıyla anketin başında bir giriş mesajı vermek cevaplayanları rahatlatır.
Anket giriş yazısında, anketin amacı, elde edilen bilgilerin nasıl kullanılacağı ile ilgili bilgi verilir. Anketi doldururken anketin geneli ile ilgili dikkat edilmesi gereken noktalar varsa belirtilebilir.
Ayrıca, özellikle hassas bilgiler olan demografik bilgiler ile iletişim bilgilerinin (cep telefonu, e-posta gibi) gizliliğinin sağlanacağı ile ilgili bir ifade verilmesi cevaplayanların kendilerini güvende hissetmelerini sağlayacaktır.
Anket Sonuçları
Anketi uygulandıktan sonra sonuçlar özetlenmeli, analiz edilmeli ve yorumlanmalıdır.
Anket sonuçlarını göstermek için en basit ve en çok uygulanan yöntem frekans dağılımlarıdır. Frekans dağılımları, ankete verilen cevapların basitçe sayılması ve gruplanmasından ibarettir. Kolay yorumlanabilmeleri için tablolar ve bar grafikler ile sunulur.
Diğer bir gösterim yöntemi pasta grafikleri (pie chart) ile yapılabilir. Pasta grafikleri yüzdeleri göstermek amaçlı kullanılırlar.
Diğer anket analiz metotları da mevcuttur, korelasyon ve regresyon analizleri gibi. Ancak bu analizlerin istatistikçiler tarafından yapılmaları gerekir.